دکتر امیرحسین توفیق – ونکوور
ویروس کرونا و محدودیت‌های سفری که دولت کانادا به‌دلیل شیوع ویروس و تلاش برای متوقف کردن آن ایجاد کرده است، موجب شده تا قطار پرشتاب متقاضیان پناهندگی در داخل خاک کانادا متوقف شود. قطاری که پیش از سال ۲۰۱۶ به آرامی در حرکت بود و در اواخر آن سال شتاب گرفت و اوج سرعت آن را در اوایل سال ۲۰۱۹ شاهد بودیم.
به‌دلیل موقعیت جغرافیایی کانادا و قرارداد این کشور با آمریکا، تعداد اندکی از متقاضیان پناهندگی می‌توانند به‌طور قاچاق و غیرقانونی وارد این کشور شوند و متقاضیان می‌بایستی با ویزا و از طریق مرز هوایی وارد شوند. بر اساس قانون، به‌جز چند مورد استثنایی امکان پذیرش متقاضی پناهندگی‌ای که از طریق مرز زمینی یا مرز هوایی آمریکا وارد کانادا می‌شوند، وجود ندارد.
در سال‌های گذشته، متقاضیان پناهندگی در داخل خاک کانادا اغلب با پاسپورت جعلی وارد کانادا می‌شدند، اما در طول سال‌های اخیر متقاضیان با پاسپورت واقعی‌شان و با ویزا وارد کانادا می‌شوند.
مسافران این قطار پرشتاب در سال‌های اخیر دارندگان ویزای توریستی، تحصیلی و حتی کار می‌باشند. متقاضیانی که به‌هر دلیل پس از ورود به کانادا تصمیم می‌گیرند درخواست پناهندگی بدهند. اتفاقی که در این بین می‌افتد این است که از زمان آغاز شتاب این قطار، آفیسر‌های پرونده‌های ویزاهای موقت با حساسیت بسیار بیشتری درخواست‌های ویزای توریستی، تحصیلی یا کار را بررسی می‌کنند تا اطمینان حاصل نمایند که متقاضی‌ای که ویزای موقت خود را دریافت می‌کند، پس از ورود به کانادا به جمع مسافران این قطار نخواهد پیوست.
اما پرسش اینجاست که راهکار چیست؟ اگر جوانی قصد تحصیل داشته باشد، چه کاری باید انجام دهد تا بتواند آفیسر را متقاعد کند که پس از خاتمهٔ تحصیل و پیش از خاتمهٔ مجوز تحصیل بازخواهد گشت؟
در سیستم مهاجرت کانادا برنامهٔ مهاجرتی‌ای تعریف شده است که نام آن «سابقهٔ کانادایی» است و مختص افرادی است که با ویزای تحصیلی وارد کانادا شده و پس از خاتمهٔ تحصیل برای اقامت دائمشان اقدام می‌کنند که البته شرایط خاصی دارد که در این مقاله نمی‌گنجد. علی‌رغم وجود این برنامهٔ مهاجرتی، متقاضی ویزای تحصیلی همچنان می‌بایستی آفیسر پرونده را متقاعد نماید که پس از خاتمهٔ تحصیل بازخواهد گشت. حال، با توجه به شرایط پیش‌آمده و کثرت درخواست‌های پناهندگی، کار برای متقاضیان این نوع ویزاها سخت‌تر از گذشته شده است.
اما راهکار چیست؟ در سیستم مهاجرت کانادا مواردی وجود دارد که نانوشته بوده و آفیسر‌های وزارت مهاجرت کانادا بر اساس آن موارد پرونده‌ها را بررسی می‌کنند. یکی از مهم‌ترین آن‌ها این است که زمانی که شرایط اقتصادی و سیاسی کشوری نابسامان می‌شود، احتمال رد درخواست ویزای موقت شهروندان آن کشور خاص افزایش می‌یابد. این مورد متأسفانه در اختیار متقاضی نیست و یکی از دلایل مردودی پرونده‌های اخیر است. مورد بعد ارتباط خانوادگی و تعلق خاطر به کشور مبدأ و کانادا است. مشخصاً افراد مجرد یا افرادی که دارای فامیل درجهٔ یک در کانادا می‌باشند، برای اثبات آنکه بازخواهند گشت، کاری سخت در پیش خواهند داشت.
بهترین راهکار این است که متقاضیان ویزاهای موقت پس از خاتمه یافتن محدودیت سفر به کانادا و آغاز به فعالیت مجدد سفارت و وزارت مهاجرت کانادا، در زمان اقدام برای ارسال درخواست ویزا، تا آنجا که امکان دارد مدارک مثبته را برای اثبات بازگشت به ایران پیش از خاتمهٔ ویزایشان، به‌همراه درخواست ارسال کنند.
سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا با توجه به کثرت متقاضیان پناهندگی در کانادا، از این به بعد امکان دریافت ویزای توریستی، تحصیلی یا کار برای ایرانیان وجود دارد؟
پاسخ مثبت است. سیاست دولت کانادا و وزارت مهاجرت کانادا همیشه بر این اساس بوده است که کانادا باید کشوری چندملیتی باشد و امکان آنکه زمانی به‌دلیل نگرانی از پناهنده‌شدن متقاضیان ویزاهای موقت، به هیچ ایرانی‌ای ویزا ندهند، وجود ندارد. اما باید تعادل را حفظ کنند. برای مثال، نباید میزان پناهندگان پذیرش‌شده از یک ملیت خیلی بالا باشد. نکتهٔ دیگر سهمیه‌ای است که سالانه به یک برنامهٔ مهاجرتی تخصیص داده می‌شود و اگر سهمیهٔ یک نوع ویزا خاتمه یابد، راهکار ادارهٔ مهاجرت رد کردن درخواست‌ها یا افزایش میزان زمان رسیدگی به پرونده‌ها برای استفاده از سهمیهٔ سال بعد است.
همان‌طور که گفته شد، قوانین و شرایط نانوشته در سیستم مهاجرت کانادا بسیار زیاد است، اما مشخصاً اگر موردی مرسوم شود، اشکالات زیادی را در آینده برای متقاضیان ایجاد می‌کند. پس باید تلاش کرد آن‌هایی که قصد دریافت ویزای موقت دارند، همان‌طور که از نامش پیداست، پیش از خاتمهٔ اعتبار آن به کشورشان بازگردند یا اگر هم قصد تبدیل آن را دارند، از گزینه‌های دیگری غیر از پناهندگی استفاده کنند. البته منظور نگارنده این نیست که متقاضیان پناهندگی در داخل خاک کانادا، دلایل واهی برای گرفتن پناهندگی دارند. منظور این است که تبدیل ویزای موقت به پناهندگی مشکلاتی را برای متقاضیان آتی ایجاد خواهد کرد که باید تلاش شود، به آن‌ها هم یاری رساند.
